Oliver Pötzsch, ur. 1970 r., od lat pracuje jako autor programów dla bawarskiego radia i telewizji. On sam jest potomkiem Kuislów, którzy od XVI do XIX wieku byli najsłynniejszą dynastią katów w Bawarii. Mieszka z rodziną w Monachium. * Brzmi ciekawie, prawda? A co powiecie na to, że pan Pötzsch postanowił ze strzępków historii rodowych napisać fascynującą powieść, która przybliża czytelnikowi katowskie rzemiosło?  Mnie samo pochodzenie autora zaintrygowało na tyle, że po prostu musiałam kupić tę książkę!

Główną bohaterką nie jest tytułowa córka kata, Magdalena, ale właśnie jej ojciec – schongauski kat - Jakub Kuisl, który przejął tę nieciekawą profesję od swojego ojca. Rodzina Kuislów, z powodu zajęcia jakim zajmowała się od pokoleń, traktowana była przez społeczeństwo z dużym dystansem, strachem, a nawet pogardą. Jakub Kuisl jeszcze bardziej naraził na szwank swoją już i tak nienajlepszą reputację, kiedy osobiście zaangażował się w pomoc skazanej na śmierć czarownicy..

Wiosna, rok 1659, Schongau. Społeczeństwo wyczerpane wojną trzydziestoletnią, powoli wraca do swojego naturalnego rytmu. Kiedy wydaje się, że najgorsze już  minęło, w miasteczku dochodzi do serii brutalnych morderstw na dzieciach. Na domiar złego na zwłokach namalowane zostały czarnoksięskie symbole.  Niewykształceni mieszkańcy mają na to tylko jedno wyjaśnienie – w zabójstwa musiał ingerować sam diabeł.

W takiej sytuacji nikt nie potrzebuje dowodów, sprawca wydaje się być oczywisty. Wina spada na miejscową akuszerkę Martę Stechlin. Jednogłośnie okrzyknięto ją czarownicą, służebnicą szatana i wtrącono do lochu, gdzie miała oczekiwać na śmierć poprzez spalenie na stosie.  Do tego zbliżająca się noc Walpurgii… i rozpoczyna się prawdziwe polowanie na czarownice. Jedyną osobą wierzącą w niewinność kobiety, jak na ironię, jest kat, który torturami ma wymusić na niej przyznanie się do winy oraz wykonać wyrok. Wiedząc, że zostało mu niewiele czasu, rozpoczyna śledztwo na własną rękę, a do pomocy ma jedynie córkę Magdalenę oraz młodego medyka Simona. Informacje, do których docierają są szokujące, ale czy ktoś im uwierzy? 

W „Córce Kata” najciekawsze jest to, że fabuła powieści w dużym stopniu oparta została na faktach, o czym możemy przeczytać w posłowie. Wiele miejsc, wydarzeń i postaci wydarzyło się naprawdę, choć – jak sam autor przyznaje – jest to powieść, nie dokument, więc nie brakuje tu również literackich ubarwień.  Ale na tym plusy się nie kończą. XVII – wieczne realia zostały ukazane w niesamowity, wiarygodny sposób, a plastyczny język jakim posłużył się autor, doskonale oddaje życie i wierzenia ówczesnej społeczności.  Bohaterowie zostali fantastycznie wykreowani – każdy niepowtarzalny, intrygujący, jednak wszystko zgodne z realiami XVII wieku.  Jakub Kuisl, któremu Oliver Pötzsch poświęcił najwięcej uwagi, nie przestaje zadziwiać. Byłam pod ogromnym wrażeniem, POZYTYWNYM wrażeniem, co wydaje się być niemożliwe przy takim rzemiośle. Akcja trzyma w napięciu do ostatniej strony, a czytelnikowi ciężko się oderwać od książki, bo chce jak najszybciej, razem z Kuislem, rozwiązać tajemniczą zagadkę. Do długiej listy zalet „Córki Kata” dochodzi jeszcze jej świetne wydanie. Mam tu głównie na myśli zamieszczoną na początku mapkę Schongau, która ułatwia nam przyswojenie sobie treści, a także spis bohaterów wraz z krótkim opisem i posłowie autora, z którego dowiadujemy się o jego powiązaniach z katowską rodziną Kuislów.  Niesamowita okładka to już zasługa wydawnictwa, ale tu również należą się wyrazy uznania, bo jest po prostu obłędna!

"Dziwne - pomyślał. - Gdy człowiek przychodzi na świat, broni się rękami i nogami - i robi to samo, gdy musi odejść."

Książkę w stu procentach polecam każdemu, kto lubi podobną tematykę, bo biorąc pod uwagę, że był to pisarski debiut Olivera Pötzscha, nie mogła być napisana lepiej. Pochłonęłam ją jednym tchem i na pewno szybko o niej nie zapomnę.

Moja ocena to 10/10. 

* - informacje o autorze zaczerpnięte z okładki.

Pozdrawiam,

M.

Janusz Leon Wiśniewski. Jeden z najbardziej rozpoznawalnych współczesnych pisarzy polskich, choć wielu nie zgadza się na nazywanie go „pisarzem”.  Może i jest magistrem fizyki, doktorem informatyki, doktorem habilitowanym chemii, ale pisarzem? To nie pasuje do jego naukowych tytułów, gryzie się ze wszystkimi „poważnymi” skrótami przed nazwiskiem. Bez wątpienia jest to kontrowersyjna postać, która nie wzbudza żadnych uczuć pośrednich. Albo  jesteś fanem JLW, albo uważasz go za grafomana.  Ja należę do tych pierwszych i dlatego z ogromną ciekawością sięgnęłam po najnowszą powieść autora – „Na fejsie z moim synem”.

Sam pomysł na książkę jest interesujący i bardzo osobisty. Na początku muszę wspomnieć, że mylący jest tytuł, który wydaje się być jak najbardziej w - nie ukrywajmy - dość specyficznym stylu JLW, ale już treść i fabuła są zupełnie nie tym, co znamy z „S@motności w Sieci” czy „Losu powtórzonego”. 

Narratorką w „Na fejsie z moim synem” jest nieżyjąca od lat (a konkretnie od A.D. 1977) matka autora, która z czeluści piekielnych postanawia powiedzieć ukochanemu synowi wszystko to, czego nie zdążyła za życia.

Irena Wiśniewska, trzykrotna mężatka, matka nieślubnych (do pewnego czasu) dzieci podczas Sądu Ostatecznego z powodu swoich licznych występków i przewinień została zesłana do Piekła. I to właśnie stamtąd – za pomocą „fejsa” porozumiewa się z synem. A do opowiedzenia ma całkiem dużo – już na samym początku mówi o hucznie obchodzonych urodzinach Hitlera, porównując go do naszych ziemskich „cele brytów”:

A takich sław w Piekle jest więcej. Irena Wiśniewska obraca się w doborowym towarzystwie, piekielnej śmietance, wyróżniającej się nie byle jakimi grzechami. Zbrodniarze wojenni, wielcy artyści, słynni samobójcy, wyrachowani mordercy oraz gwiazdy kina w jednym miejscu, tworzą mieszankę wybuchową, nadającą charakteru całej książce. Jednak JLW sięga głębiej.  Dotyka chyba każdego możliwego tematu, nie unika również tych bardziej kontrowersyjnych, jak np. wiara czy okoliczności powstania świata. Przytoczone zostają wszystkie wielkie z perspektywy Piekła wydarzenia. Rozmowy o wojnach, Bogu, sztuce i nauce przeplatają się z rodzinnymi wspomnieniami opisanymi z punktu widzenia Ireny Wiśniewskiej.  I to, w moim odczuciu, były jedyne godne uwagi fragmenty, niestety bardzo nieliczne. To właśnie te, wyjątkowo intymne historie powodują, że czytelnikowi wydaje się jakby „podsłuchiwał” prywatną rozmowę matki z dzieckiem, a właściwie ciągnącego się przez 448 stron monologu pani Wiśniewskiej (wielka szkoda, że tej głośno zapowiadanej rozmowy autor poskąpił), wywołującego jakiekolwiek emocje.  Bo chyba nikogo nie są w stanie poruszyć suche fakty i naukowe wywody, pełne niezrozumiałych dla laika terminów i symboli. 

Mówiąc o języku to tutaj również wiele pozostaje do życzenia. Krótkie, przerywane myśli oraz nieustannie powtarzający się wyraz „synuś” działały na mnie jak czerwona płachta na byka i tylko moja sympatia to pozostałych utworów JLW sprawiła, że nie odłożyłam książki po pierwszych kilkunastu stronach. Cierpliwie czytałam dalej, ale potem było już tylko gorzej. Pomieszany szyk wyrazów w niemal każdym zdaniu przyprawiał o ból głowy. Poza nielicznymi, poruszającymi moją naprawdę wrażliwą osobę, fragmentami książka była niesamowicie nudna. Za dużo Boga, za dużo genetyki, za dużo wymądrzania się ze strony autora, za mało emocji. 

Z uporem doszukiwałam się plusów, kilka nawet udało mi się znaleźć. Po pierwsze, mimo wielu typowo naukowych zwrotów i trudnej tematyki książkę czyta się bardzo szybko. Może to właśnie dzięki tym krótkim zdaniom, a może jednak udało mi się choć trochę wciągnąć w tę historię, nie wiem.  Ponadto książka jest naprawdę dosyć intymna i dlatego nie powinno się jej zestawiać z innymi, typowymi dla tego gatunku powieściami. Są to bardzo osobiste przeżycia autora, który na stronach „Na fejsie…” próbuje jeszcze raz pożegnać się ze swoją matką, co dla każdego byłoby wyjątkowo trudnym zadaniem.

Moja ocena to 6/10, ponieważ „Na fejsie z moim synem” nie jest typową książką. Traktując ją jako zapis niedokończonej rozmowy JLW z ukochaną osobą, uważam, że zasługuje nawet na więcej. (Jako powieść surrealistyczna, plasuje się zdecydowanie niżej).  Jest bardzo osobista, autobiograficzna, pełna smutku i tęsknoty. Albo taka miała być w zamyśle autora, niestety te bolesne przeżycia zostały przyćmione przez filozoficzny bełkot, miejscami ubarwiony dygresjami  Ireny Wiśniewskiej.  

Z bólem przyznaję, że rozczarowałam się czytając „Na fejsie z moim synem” , bo pokochałam oryginalny, przesycony emocjami i niespotykaną wrażliwością styl Janusza Leona Wiśniewskiego. Tutaj tego niestety zabrakło, dostaliśmy ogromny miszmasz wszystkiego, czyli niczego. Jeśli to jest ten zapowiadany „Wiśniewski, jakiego nie znamy”, to ja z całym szacunkiem proszę o tego poprzedniego, który jednym zdaniem potrafił mnie rozzłościć, zasmucić, wzruszyć i rozśmieszyć.  Ten, który „słowami potrafił dotykać czulej niż dłońmi”. Bo tutaj czułam jedynie zażenowanie i nieodpartą chęć rzucenia książką o ścianę, a przy tym nie mogłam oprzeć się wrażeniu, że autor usiłuje zrobić z przeciętnego czytelnika intelektualnego ignoranta lub, jak kto woli, po prostu idiotę, który nie dorasta do pięt polsko – niemieckiemu doktorowi habilitowanemu. Dlatego nie polecam tej pozycji osobom, które jeszcze nie miały okazji poznać twórczości tegoż pana, bo najpewniej nie byłoby to udane spotkanie. Dla fanów natomiast – lektura obowiązkowa!

Pozdrawiam,

M.

Od pewnego czasu na półkach wielu księgarni zobaczyć można „Kwiaty na poddaszu”, wydane w  lutym bieżącego roku w nakładzie wydawnictwa Świat Książki. Jednak nie wszyscy wiedzą, że pozycja ta swoją premierę miała ponad ćwierć wieku temu, w 1979 roku, a nawet doczekała się ekranizacji (swoją drogą fatalnej).  „Kwiaty na poddaszu” to pierwsza część serii opowiadającej tajemnice rodzinne Dollanganger’ów, a ze wszelkich opinii dowiedzieć się można, że jednocześnie najlepsza z nich. Po książkę sięgnęłam właśnie ze względu na pozytywne recenzje oraz kontrowersyjną tematykę.

Historia opowiedziana zostaje z perspektywy Cathy – utalentowanej i ślicznej nastolatki, córki Corrine i Chrisa Dollanganger’ów.  Ich nieprzeciętna uroda wywołuje zazdrość wśród znajomych i sąsiadów, a z powodu uderzającego podobieństwa Corrine i Chrisa, wielu twierdzi, że wyglądają bardziej jak rodzeństwo niż małżeństwo. I nawet nie wiedzą jak wiele w tym prawdy… Szczęśliwe i ułożone życie zostaje wystawione na próbę kiedy w wypadku samochodowym ginie głowa rodziny, ukochany mąż i ojciec czwórki dzieci. Sytuacja zmusza Corrine, aby jako przysłowiowa córka marnotrawna powróciła w rodzinne strony i na nowo wkupiła się w łaski ojca. Jednak aby powtórnie mogła zostać wpisana do testamentu i zostać spadkobierczynią ogromnego majątku rodzinnego musi udawać, że nie ma dzieci. I tutaj zaczyna się cała historia – Cathy, Chris, Cory i Carrie w tajemnicy przed dziadkiem zostają zamknięci na poddaszu, które staje się ich więzieniem na kilka lat. Jako pomioty szatana, zrodzone z kazirodczego związku rodziców pozbawione są babcinej miłości czy nawet zwykłej, ludzkiej życzliwości.  Każdy dzień jest dla nich walką o przetrwanie, a czytelnik wraz z nimi uczy się doceniać małe radości. Przez lata żyją w zamknięciu niepewne swojej przyszłości,, a oczekiwany moment ujawnienia ich obecności jest odwlekany na bliżej nieokreślone „później” …

Narratorką w powieści jest Cathy, która już jako dorosła kobieta opowiada historię, którą przeżyła wraz z rodzeństwem. Posługuje się prostym, zrozumiałym językiem,  co powoduje, że książkę czyta się błyskawicznie. Wystarczy kilka godzin i pierwszą część serii o rodzinie Dollanganger’ów mamy za sobą.  Sposób w jaki autorka wykreowała głównych bohaterów bardzo trafił w moje gusta. Zamknięci w jednym pokoju, lepiej poznają siebie nawzajem, nawiązują bliskie relacje, a dzięki temu i czytelnik czuje, jakby doskonale znał rodzeństwo nie tylko z kart „Kwiatów na poddaszu”. 

Choć w całej historii dopatrzyć się można wielu naciąganych sytuacji, to nie jestem pierwszą i zapewne nie ostatnią osobą, która od książki nie mogła się oderwać. Bo, moi drodzy, „Kwiaty na poddaszu” wciągają od pierwszej do ostatniej strony , a czytelnik przez wszystkie rozdziały kibicuje rodzeństwu Dollanganger, aby w końcu udało im się wydostać z więzienia, w którym zostali zamknięci.  Dojrzałość pary nastolatków, którzy potrafili zaopiekować się młodszym rodzeństwem i zastąpić im rodziców urzeka i daje wiele do myślenia.

„Kwiaty na poddaszu” to doskonała i wciągająca powieść z interesującą fabułą, pełna dramatycznych i poruszających momentów, a także kontrowersyjnych wątków. Z czystym sumieniem polecam książkę wszystkim i jestem niemal pewna, że gros z Was, podobnie jak ja, nie będzie mogło się od powieści oderwać. „Kwiaty..” przeczytałam dzięki zbiorom biblioteki miejskiej, ale nie miałabym nic przeciwko, gdyby zakwitły na mojej półce. Nie mogę się doczekać lektury pozostałych części serii!

Moja ocena to 9/10.

To nie będzie długa recenzja, bo tutaj słowa to za mało. Joe Peters – autor książki, a jednocześnie jej główny bohater doznał w swoim życiu tyle cierpienia, że wręcz niemożliwym wydaje się być fakt, że wrócił do normalnego życia. Co więcej, korzystając z własnych, bolesnych doświadczeń, pomaga dzieciom, które znalazły się w podobnej sytuacji.  

„Płacz niemymi łzami” opowiada historię małego Joe, którego apodyktyczna matka biła i upokarzała od najmłodszych lat, chcąc ukarać w ten sposób niewiernego męża, z którym chłopiec był bardzo zżyty.  Ojciec zawsze bronił swojego syna, nigdy nie zostawiał go samego z matką. Był jego opiekunem, obrońcą i najlepszym przyjacielem – to wszystko wystarczyło, aby Joe był szczęśliwy. Jednak los bywa okrutny i nadszedł dzień, kiedy cały świat chłopca runął.  W ciągu zaledwie kilku minut stracił jedyną osobę, która była w stanie zapewnić mu normalne życie, osobę, którą kochał i darzył zaufaniem. Jakby to wszystko było niewystarczające dla pięcioletniego dziecka, to na domiar złego był on świadkiem bolesnej i przedwczesnej śmierci ojca. Na jego oczach rozegrał się istny koszmar. Odtąd życie Joego zaczęło przypominać piekło. Matka, która widziała w nim tylko błędy swojego męża, katowała go, biła, karmiła resztkami pod stołem, aż w końcu, rozdrażniona jego obecnością, zamknęła chłopca na 3 lata w ciemniej, wilgotnej piwnicy.  Joe na skutek traumatycznych przeżyć stracił mowę, jedyną broń przeciw swoim oprawcom. Nie mógł mówić, krzyczeć, czy wołać o pomoc. Bardzo szybko do matki dołączyli jej synowie z pierwszego małżeństwa, którzy również nie oszczędzali małego Joe. Posuwali się nawet do brutalnych aktów seksualnych, a wszystkim, co mógł zrobić Joe, było milczenie. Bezsilny, wychudzony i skatowany chłopiec nawet nie przypuszczał, że najgorsze dopiero przed nim…

Joe Peters opisał swoje przeżycia i doświadczenia w sposób trafiający do każdego czytelnika. Prosty język, którym autor przedstawił wydarzenia jest zrozumiały, bez literackich ubarwień, nie ma tu nic przerysowanego, choć  nieprawdopodobna jest sama ta historia. Czytelnikowi ciężko uwierzyć, że to wszystko wydarzyło się naprawdę.

 „Płacz niemymi łzami” to nie jest książka czytana dla odprężenia. Nie można z nią siąść przy kominku z kubkiem gorącej herbaty w zimne, deszczowe popołudnie.  Historia Joe to opowieść, która uświadamia. Pokazuje jak brutalne i nieludzkie rzeczy dzieją się za naszymi bezpiecznymi i pełnymi miłości oraz rodzicielskiej opieki domami. Nawet się nie domyślamy, że tuż obok,  za zamkniętymi drzwiami mieszkania nr XY rozgrywa się prawdziwe piekło na ziemi, a jakaś mała duszyczka cierpi niewyobrażalne katusze, będąc winną tylko tego, że przyszła na ten świat. Nie jest to książka dla wszystkich. Na pewno nie powinni jej czytać młodzi czytelnicy, jest po prostu zbyt brutalna i poruszająca. W mojej pełnoletniej głowie zrobiła niezły bałagan, wywołała bóle brzucha, a niekiedy i mdłości. Nie mówiąc o potoku łez i złości, która sprawiała, że momentami chciałam krzyczeć.  Strach pomyśleć, jakie spustoszenia mogłaby zasiać w młodszym umyśle.  Zdecydowanie jest to książka dla ludzi o mocnych nerwach, ja sama nigdy w życiu nie zdecydowałabym się na przeczytanie jej kolejny raz. Jednak polecam „Płacz niemymi łzami” ponieważ uświadamia nam jakie rzeczy dzieją się codziennie na świecie, gdy my tymczasem siedzimy wygodnie w fotelu oddając się ulubionej lekturze. 

Moja ocena to 10/10 ze względu na to, jak wiele odwagi musiał odnaleźć w sobie Joe Peters, aby jeszcze raz powrócić do tych przerażających wspomnień i spisać swoje doświadczenia na kartach „Płaczu..”, aby cały świat mógł poznać historię chłopca, któremu udało się przeżyć i ułożyć sobie dorosłe, szczęśliwe życie.

Pozdrawiam,

M.