Z debiutami często jest tak, że mimo potencjału jaki w sobie niewątpliwie mają, świeżutki autor z niewyszlifowanym warsztatem pisarskim nie potrafi do końca tego wykorzystać, ubrać całej historii w słowa tak, aby wejść w literacki świat jak burza.  Ale „Terapia” Sebastiana Fitzka jest takim typem literatury, który sprawia, że czytelnik po skończeniu jej musi zbierać swoją szczękę z podłogi. 

Początek toczy się bardzo wolno, jednak jest to taka cisza przed burzą. Wiemy, że za chwilę wydarzy się coś, co wciśnie nas w fotel, więc oczekujemy w napięciu na rozwój wypadków. Viktora Larenza poznajemy w momencie, kiedy jego kariera jako psychiatry wydaje się być zakończona. Przed czterema laty jego córka, Josy, zaginęła w niewyjaśnionych okolicznościach i dotąd nikomu nie udało się ustalić, gdzie dwunastolatka może przebywać, żywa lub martwa. Wydarzenia te do tego stopnia wpłynęły na Larenza, że zaprzestał praktyki lekarskiej i schronił się na wyspie Parkum. W domku nad morzem jest sam na sam ze swoimi myślami, z dnia na dzień pogrąża się w rozpaczy, a brak nadziei na odnalezienie córki powoli wpędza go w obłęd. Jest to bohater, który nie daje się poznać. Mimo że mamy z nim do czynienia cały czas, on jest tutaj nadrzędną postacią, to tak naprawdę nic o nim nie wiemy. Jego samotnię przerywa Anna Spiegel, tajemnicza kobieta, cierpiąca na schizofrenię. To jej postać nadaje prawdziwego tempa w całej historii, a wizje, które ją nękają mogą mieć związek z zaginięciem Josy. Viktor Larenz jest zdesperowany do tego stopnia, że podejmuje się leczenia obłąkanej kobiety, narażając tym samym na szwank swoją opinię. Czytelnik razem z nim stopniowo odkrywa prawdę o porwaniu, mozolnie łączy kolejne fakty, które w końcu składają się w zaskakującą całość. Fitzek toczy grę z czytelnikiem. Bardzo powoli odsłania karty, a kiedy już wdaje nam się, że jesteśmy bliscy rozszyfrowania zagadki, on wyciąga kolejnego asa z rękawa, prowadząc nas z powrotem do punktu wyjścia. 

Thriller psychologiczny na wysokim poziomie, taki który trzyma w napięciu, czyli spełnia swoje zadanie w stu procentach. Jeśli nie od samego początku, to na pewno do samego końca, bo zakończenie jest zaskakujące i zadziwi niejednego miłośnika gatunku. Wydawałoby się, że akcja osadzona w jednym miejscu i ograniczona liczba bohaterów nie mogą zbudować prawdziwego napięcia, które podtrzymywałoby zainteresowanie czytelnika. Nic bardziej mylnego – Fitzek zastosował zasadę, według której mniej znaczy więcej i udowodnił tym samym, że do pisania książek ma talent. Mimo że akcja nie pędzi, to Terapii nie sposób odłożyć, bo każdy rozdział kończy się w samym środku kluczowych wydarzeń i koniecznie trzeba się dowiedzieć, co będzie dalej. Niepozorna zagrywka, która nie daje się oderwać od lektury do samego końca.

Zaskakująco dobry debiut utrzymany w atmosferze grozy i niepewności. Na uwagę zasługuje również przygotowanie merytoryczne autora, który w Terapii zgrabnie porusza się w temacie psychiatrii nie zalewając przy tym nadmiarem niezrozumiałych dla laika pojęć. Zdecydowanie polecam, a z uwagi na to, że jest to pierwsza powieść Fitzka, książka jeszcze więcej zyskuje. Na pewno nie było to moje ostatnie spotkanie z tym autorem. 

Sebastian Fitzek, "Terapia", G+J, Warszawa 2007, s.286

Książka przeczytana w ramach wyzwania:

| Debiuty pisarskie |

Pozdrawiam,

M.

Sama fabuła kręci się wokół życia biednej śląskiej rodziny. Ojciec Janusz, wylewający ostatnie poty jako pracownik kopalni stara się zapewnić swojej żonie i córce warunki do życia. Niestety dochodzi do tego patologia i alkoholizm – wiecznie pijana matka, która wyładowuje swoją agresję na małej Hani i w końcu ona, siedmiolatka z bagażem doświadczeń cięższym od niejednego dorosłego. Właściwie jest jeszcze jeden, bardzo ważny bohater. Pojawia się tylko w snach, jednak warto się zastanowić nad tym, czy gadający kruk to tylko wytwór wyobraźni małej dziewczynki. Ptaszysko zabiera Hankę w podróż, toczy z nią przerażającą grę, która tylko pozornie jest niewiarygodna.

Pióro Katarzyny Mlek do lekkich nie należy, mimo to potrafi ona przyciągnąć czytelnika, zaintrygować i sprawić, że lektura go wciągnie. Zapomnij patrząc na słońce to jednak ten typ literatury, który warto sobie dawkować, ze względu na niełatwą tematykę oraz na ogromny ładunek emocjonalny jaki ze sobą niesie. Podczas czytania włosy nie raz stanęły mi dęba, a przerażające wizje kruka przyprawiały mnie o niemiłe ciarki na ciele. Uczucie niepokoju potęgował fakt, że tragedie, które zostają opisane na stronach tej powieści miały swoje miejsce w rzeczywistości i to wcale nie tak dawno temu. Duży plus dla autorki za stworzenie niepowtarzalnej atmosfery: z jednej strony wizja przerażającego koszmaru, który jak najszybciej chce się zakończyć, odkładając książkę i zapominając o niej czym prędzej. Z drugiej jednak, wszystko w czytelniku rwie się, aby ratować Hankę i mimo kolejnych okropieństw jakie mają miejsce, nie da się odłożyć lektury, nie poznając tej historii do końca. 

Zapomnij patrząc na słońce to także opowieść o tym, jak zepsute dzieciństwo rzutuje na dorosłe życie. Hanka od dziecka była poniewierana i bita przez własną matkę, nie zaznała miłości od jedynej osoby, która powinna darzyć ją tym uczuciem bezinteresownie. Zamiast tego każdego dnia na dzień dobry dostawała cęgi, bo wódka się skończyła, bo młodszy brat płacze, bo Sabina się nie wyspała. Tych powodów była cała masa i choć były błahe, to tak naprawdę maskowały tylko prawdziwe problemy Sabiny. Tutaj też należy wspomnieć o doskonałej analizie psychologicznej bohaterów. Ojciec Janusz, który powinien być głową rodziny, spoiwem łączącym w całość, a także i żywicielem zupełnie sobie nie radził w tej sytuacji. Starał się jak mógł, jednak problemy stale się piętrzyły, aż w końcu zupełnie go przygniotły. Sabina również nie sprawdziła się jako matka. Macierzyństwo dla niej kończyło się na urodzeniu dziecka, najpierw jednego, potem drugiego. Alkohol i niezdarne uwodzenie przypadkowych mężczyzn miały na nowo obudzić w niej kobietę, sprawić, by poczuła się kochana i pożądana, tak jak w młodości, a zamiast tego pociągnęły ją na samo dno. Ale jak doskonale wiadomo, to dzieci cierpią najbardziej. Mała Hania wychowywała się w patologicznej rodzinie, miewała koszmary, a granica między snem a jawą stopniowo się zacierała. Balansowała na granicy obłędu, by w końcu stracić wszystko. Taki obraz tej śląskiej rodziny wyłania się po przeczytaniu powieści, a to zaledwie kropla w morzu rozpaczy, w jakiej pogrążona jest cała trójka. 

Mimo że minął już jakiś czas, odkąd odłożyłam Zapomnij patrząc na słońce to jest to jedna z tych historii, którą jeszcze długo po przeczytaniu pamiętamy i analizujemy w głowie krok po kroku. Nadal nie jestem do końca pewna czy jestem w stanie zrozumieć wszystko, co autorka chciała przekazać. Mam wrażenie jakiegoś niedokończonego wątku, niewyjaśnionego aspektu, do którego czytelnik musi dojść sam i na własny sposób zinterpretować symbolikę zawartą w tej powieści. Bez wątpienia jest to książka zmuszająca do myślenia, do wysnuwania własnych wniosków. Katarzyna Mlek  nie podaje wszystkiego na tacy, co sprawia, że Zapomnij patrząc na słońce intryguje i zapada w pamięć. Jeśli nie boicie się konfrontacji z literaturą tego typu oraz z własnymi emocjami, to gorąco polecam tę pozycję.

Katarzyna Mlek, "Zapomnij patrząc na słońce", Oficynka, Gdańsk 2013, s. 255 

Za udostępnienie egzemplarza do recenzji dziękuję portalowi Sztukater: 

Książka bierze udział w wyzwaniu:

| Polacy nie gęsi | 

Pozdrawiam,

M.